Altvater

Tekst nie mój, ale nie mogłem się powstrzymać od publikacji go tutaj. :-)

Napij się - „to Gesslera prawdziwy Altvater”

Każdy z nas prędzej czy później trafi do własnego lub cudzego dziadka albo babci, którzy nieomylnie poczęstują go cudowną regionalną nalewką-likierem. Napijemy się i poczujemy zdrowotne działanie trunku. - Napij się, synku - usłyszymy - to pomaga na zdrowie!

Część lekarzy twierdzi, że nalewki stosowane w małych, regularnie spożywanych ilościach, wspomagają leczenie konwencjonalne. Choć nie ma dostatecznych dowodów na to, że nalewki leczą, jednak wiara w to, że nalewka z bursztynu łagodzi dolegliwości migrenowe, kiedy ją pić albo nacierać skronie, jest duża. Pono wiśniówka jest bardzo skuteczna na bezsenność, orzechówka na brzuch, nalewka z borówek leczy cukrzycę, jałowcówka przeziębienie, miętówka zatoki, głogówka nadciśnienie, imbirówka reumatyzm, sosnówka (nalewka na pędach sosny) kaszel.

Dziś mieszkańcy Polski z chęcią kupują czeski ziołowy likier Becherovkę, nie pamiętając, że Bielsko słynęło niegdyś z produkcji znanego na całym świecie likieru ziołowego ALTVATER. Także w okolicach Bielska produkowano znane i popularne marki alkoholi. Jakub Haberfeld z Oświęcimia na samym oświęcimskim zamku produkował wielokrotnie nagradzaną w świecie Zamkówkę. W Skoczowie fabryka likierów i piwa Franciszka Blattana wytwarzała m.in. alasz i piwo Ale. W Chybiu rafinowano spirytus. Fabryka likierów i wódek B. Staiera i Syn z Milówki wytwarzała słynny likier ziołowy Góral. Znane były likiery Krzysztoforskiego z fabryki w Dziedzicach. W Białej likiery w swojej fabryce produkował Samuel Fränkiel, a potem jego dzieci. Likiery wytwarzał też browar (!) B.B.Brauerei A.G. w Bielsku. I wreszcie Zygfryd (Siegfried) Gessler z Bielska wytwarzał słynny ziołowy specjał Altvater.

Likier Altvater zyskał sobie największą sławę i rozgłos spośród produktów Zygfryda Gesslera. Dzięki niemu wytwórnia została uhonorowana przez władze austriackie niezwykle cenionym przez kupców i producentów Godłem Cesarskiego Orła, pozwalającym na umieszczenie na szyldzie i etykietach napisu K.u.K. Hoflieferant" co należy przetłumaczyć jako Cesarsko-Królewski Dostawca Dworu.


ALTVATER był ziołowym likierem wyprodukowanym zgodnie ze starym Gesslerów rodzinnym przepisem. Składał się z ziół i przypraw, ostrożnie zmieszanych z cukrem, alkoholem i wodą. Likier musiał dojrzewać odpowiedni czas w beczkach, by uzyskać odpowiedni aromat, złoty kolor i nieprześcigniony słodki smak. Przepis ulepszony został w ciągu XIX wieku w małej wytwórni w czeskim Krnovie, gdzie później firma się rozrosła i miała swoją centralę.


Prawdziwa historia tego likieru zaczęła się w 1877, kiedy ot Zygfryd Gessler zarejestrował produkt i jego znak towarowy pod nazwą Jägerndorfer Altvater – Krnovský Praděd. Wkrótce likier zaczął znakomicie sprzedawać się w całej Europie i na świecie. Zaczęto go więc produkować również w Wiedniu, Budapeszcie, Bielsku i Czerniowcach (proszę zobaczyć na etykietce u góry strony na obrazku). Krążą legendy o super pomyśle na marketing firmy Gesslera. Sam Zygfryd Gessler (albo jego pracownik) odwiedzał co rusz nową restaurację, zamawiał dużo i suto, ale zawsze prosił przed posiłkiem o apertitif Praděd. Restaurator mówił, że nie mają takiego trunku w karcie, więc pan Gessler urządzał scenę, obrażał się i wychodził. Tydzień później tę samą restaurację odwiedzał agent z ofertą zakupu likieru - i tak szybciutko fabryka zyskiwała nowego klienta. W Monarchii Austro-Wegierskiej slogan Altvater - Gessler - Jägerndorf stał się synonimem najwyższej jakości. W Bielsku butelki miały wytłoczenia składające się w napis GESSLER - JAGERNDORF – BIELSKO. Fabryka Likierów Altvater Gesslera mieściła się (1933 r.) przy ulicy Batorego 5 (telefon 1098). Od 1888 roku ALTVATER zaczął otrzymywać najwyższe międzynarodowe nagrody na targach i pokazach, m.in. w Melbourne, Barcelonie, Brukseli, St. Petersburgu, Paryżu, Londynie i Wiedniu. Słynne były pochwały, którymi obdarzył produkt książę Walii, kiedy w 1935 roku odwiedził Budapeszt i z dużym zapasem Altvatera powrócił na wyspy.


Likier Altvater był trunkiem często polecanym przez lekarzy w wielu różnych chorobach. W 1886 roku uzyskał potwierdzający jego jakość certyfikat Cesarskiego i Królewskiego Laboratorium Chemicznego w Wiedniu. Przewodniczący komisji prof dr Richard Godeffroy własnoręcznym podpisem na certyfikacie potwierdził korzystne dla konsumenta cechy tego likieru.


Oczywiście receptura likieru i jego dokładny sposób produkcji były najściślej chronioną tajemnicą. Zresztą w ogóle wyrób likierów korzenno-ziołowych jest jednym z najtrudniejszych zadań w produkcji alkoholi. Przy przemysłowej produkcji wyroby tego typu sporządzane są na tzw. drodze gorącej. Polega ona na maceracji odpowiedniej mieszanki korzeni i ziół spirytusem, a następnie destylacji całości (mieszanki wraz ze spirytusem w aparatach destylacyjnych). Otrzymany destylat aromatyczny leżakuje następnie przez dłuższy czas w dębowych beczkach i dopiero po dłuższym czasie nadaje się do dalszego przetworzenia. Likiery zestawione z destylatów również leżakują długie miesiące, dając w wyniku wyborne trunki o charakterystycznych cechach. Istnieją przepisy, które pozwalają uzyskać produkt podobny do Altvatera, ale oczywiście nie taki sam, bo przepis na prawdziwy zna mało kto. Aby uzyskać aromatyczny, barwy jasnożółtej likier ziołowy o mocy 38° typu Altvater (Pradziad) należy:

1. Uzyskać zaprawę zestawiając: arcydzięgiel (nasiona)15 g, cynamon (kora) 3 g, kwiat pomarańczy 2 g, korzeń fiołkowy 1 g, skórki pomarańczowe suszone 2 g, hyzop 1 g, piołun alpejski 0,5 g, gałka muszkatołowa 0,5 g, mięta pieprzowa 1 g, spirytus 50 - 55° 360 ml. Surowce te należy macerować 10-14 dni, po czym zlać gotową zaprawę.
2. Zestawić w likier (1 litr): zaprawy (jak wyżej) 25 ml, syrop cukrowy z 350 g cukru 350 ml, barwnik żółty (żółcień jajowa) – szczypta, 10 procentowy roztwór kwasu cytrynowego 3 ml, spirytus 95° 380 ml, woda do objętości 1l ok. 240 ml Likier przed spożyciem powinien dojrzewać około trzy miesiące. Można też dodać na 1 l likieru mały kieliszek (25 ml) koniaku lub winiaku.

Po drugiej wojnie światowej oddziały w Europie Wschodniej przestały produkować likier, zostały znacjonalizowane i raczej zaczęły produkować wódkę czystą. Fabryka w Wiedniu pozostawała własnością rodziny Gessler, a produkcja Alvatera została na nowo uruchomiona w 1960 roku przez starszego rodu Eduarda Gesslera. Alvater produkowany jest tam do dziś przez firmę ALTVATER GESSLER - J.A. BACZEWSKI, która powstała z połączenia firmy Gesslera z najsłynniejszą wytwórnią wódek i likierów ze Lwowa, założoną w 1782 r. prze Jana Baczewskiego (zresztą rodziny te były spowinowacone). W Czechach firma RUDOLF JELÍNEK w 2005 roku kupiła licencję na produkcję likieru ALTVATER - PRADĚD i go z przyjemnością produkuje i sprzedaje. W Polsce Pradziada Altvatera się nie produkuje – jeśli się mylę, proszę o informacje.

Na podstawie www.super-nova.pl